Ta książka wywołała w 2006 roku burzę w Wielkiej Brytanii. W „Londonistanie” autorka udowadnia tezę, Ĺźe to polityka władz w Londynie oraz kręgów opiniotwórczych doprowadziła do sytuacji, w której Wyspy stały się epicentrum muzułmańskiego fundamentalizmu.

Autorka pokazuje, jak rodził się Londonistan. Portretuje muzułmańskie społeczności w Londynie, opisuje jak napływali na Wyspy islamscy radykałowie, jak drogę torowały im – fałszywie pojmowane, jak podkreśla autorka – koncepcje praw człowieka i rozluĹşnianie rygorów imigracyjnych. Przypomina, jak niemrawo brytyjskie słuĹźby bezpieczeństwa reagowały na narastające zagroĹźenie, jednocześnie odmawiając ekstradycji wielu znanych radykałów, balansując tak, by ochronić brytyjskie interesy w świecie arabskim. Przywołuje teĹź m.in. szkolenia afgańskich mudĹźahedinów i ochotników z całego świata muzułmańskiego w latach 80., gdy pod Hindukuszem trwała konfrontacja z Armią Czerwoną.

Znajdziemy tu pełną panoramę londyńskich muzułmańskich radykałów: od lokalnych apologetów Al-Kaidy (w mniejszym lub większym stopniu powiązanych z organizacją Osamy ibn Ladena), jak słynny juĹź londyński duchowny znany jako Abu Hamza, przez lokalnych przedstawicieli organizacji takich jak Hizb-ut-Tahrir czy Bractwo Muzułmańskie (które według Phillips, za zgodą rządu brytyjskiego dokonało przegrupowania na Wyspach), aĹź po „pozornie pokojowe” stowarzyszenia brytyjskich muzułmanów, które za pokojowymi hasłami „kryją swoje prawdziwe intencje”.

Autorka wymierza ciosy teĹź swoim rodakom. Krytykuje społeczeństwo brytyjskie, które zatraciło się w konsumpcjonizmie i ułudzie ideologii „multi-kulti” – a jednocześnie traci własne wartości, odwracając się od chrześcijańskiej kultury i kościoła. Ten ostatni równieĹź jest na celowniku Phillips: według niej, miejscowi hierarchowie przyjęli „słuĹźalczą” postawę wobec terrorystów i muzułmanów w ogóle, wymyślając m.in. takie inicjatywy, jak zaproszenie rodzin terrorystów, którzy dokonali ataków w Londynie, na msze poświęcone pamięci ich ofiar, uczczenie pamięci „masowego mordercy” Jasera Arafata – albo przeprosiny za interwencję w Iraku w 2003 r. Kościół ma w ten sposób dążyć dosamozniszczenia, odrzucać własną kulturę, zamiast tego promując obcą. Jednocześnie duchowni milczą o prześladowaniach chrześcijan na świecie i dają upust własnemu utajonemu antysemityzmowi.

To właśnie stosunek do Izraela jest dla autorki jednym z podstawowych testów realnych intencji. Autorka podkreśla, Ĺźe sympatia dla muzułmanów splotła się na Wyspach z tradycyjnym, przedwojennym jeszcze, antysemityzmem. Cytuje tu teĹź poglądy Sajjida Kutba – jednego z najwaĹźniejszych przywódców i ideologów Bractwa Muzułmańskiego; przywołuje hasła Hezbollahu i Hamasu; pokazuje teĹź antysemicką machinę propagandową muzułmańskich radykałów – opartą na publikowaniu „Protokołów mędrców Syjonu” czy obrzydliwych satyr na Ĺťydów.

Wolną rękę w tych działaniach dają radykałom elity, zwłaszcza lewicowe. Phillips nazywa to „czerwono-czarnym sojuszem” i przypomina manifestacje poparcia, jakie przetoczyły się przez Londyn, kiedy irański prezydent Mahmud AhmadineĹźad wygłosił pamiętne słowa o „wymazywaniu Izraela z mapy świata”. Koronnym argumentem na rzecz tej tezy są tu przypadki – uwaĹźanych za margines nawet w brytyjskiej Partii Pracy – polityków, jak Ken Livingstone czy George Galloway. Zwłaszcza ten pierwszy, wieloletni burmistrz Londynu, zwykł się bratać z muzułmanami, a w szczególności z niegdysiejszym członkiem Bractwa i jednym z najpopularniejszych kaznodziei w świecie muzułmańskim – Jusufem Karadawim.

Skądinąd rząd, który podjął – słuszną zdaniem autorki – decyzję o operacji w Iraku, równieĹź nie stanął na wysokości zadania. Jego zbyt słaba odpowiedĹş na zamachy 11 września i kapitulancka postawa otworzyły drogę do zamachów w Londynie. Phillips obszernie opisuje tu teĹź naciski, jakie wywierały organizacje muzułmańskie z Wysp na gabinet Tony’ego Blaira i ich efekt – włączenie przedstawicieli społeczności muzułmanskich do zespołów kształtujących politykę wobec muzułmanów w Wielkiej Brytanii. „Rząd przekazał politykę wobec ekstremizmu samym ekstremistom” – kwituje autorka.

Obrywa się tu równieĹź mediom – od gazety „Guardian” po stację BBC. Ta pierwsza „stała się tubą Bractwa Muzułmańskiego”, ta druga – regularnie manipuluje informacjami, zawyĹźając np. liczbę palestyńskich ofiar operacji wojskowych Izraela, a jednocześnie pomijając milczeniem ofiary izraelskie.

Niewątpliwie za sporą część zamieszania wokół książki odpowiada mocny język autorki. Nierzadko uĹźywa ona emocjonalnej terminologii, nazywając radykalny islam – „islamskim faszyzmem” i formułując ciężkie oskarĹźenia wobec brytyjskich elit. Oponuje przeciw rozdzielaniu „pokojowego islamu” od „muzułmańskiego terroryzmu”. Próbuje tłumaczyć postawę Brytyjczyków kompleksami – lub wyrzutami sumienia – związanymi z kolonializmem. Z kolei muzułmanie z Wysp uwaĹźają się za ofiary i protestują przeciw jakimkolwiek próbom zintegrowania ich z resztą społeczeństwa.

Część krytyków podkreślała, Ĺźe Phillips prezentuje konserwatywny i „histeryczny” punkt widzenia, a nawet – przepisując za konserwatywnymi gazetami, jak „Dialy Express”, „Daily Telegraph” lub „Daily Mirror” – wciska czytelnikom nieprawdziwe historie, jak ta o świnkach-skarbonkach, których jakoby miały zabronić brytyjskie banki, gdyĹź „obraĹźałyby muzułmańskich klientów”. Historię tę banki potem kategorycznie zdementowały. Z kolei zwolennicy książki i autorki podkreślali, Ĺźe krytycy to z reguły niegdysiejsi koledzy Phillips (przez wiele lat pisującej dla lewicowego „Guardiana”), którzy mają jej za złe zmianę poglądów.

Mimo sporów towarzyszących ocenie książki, po „Londonistan” warto sięgnąć – przede wszystkim dlatego, Ĺźe jest to jednak solidnie udokumentowana praca, nawet jeśli w sferze oceny faktów jest sporna. Autorka zamieściła w niej obszerne opisy historii muzułmańskich ruchów radykalnych, a zwłaszcza ich europejskich przedstawicieli. Znajdziemy tu równieĹź sporo mało znanych w Polsce faktów z brytyjskiej polityki i Ĺźycia publicznego. Dla specjalistów śledzących rozwój radykalizmu muzułmańskiego i polityki na Wyspach – lektura obowiązkowa.

(mj)