Wspomnienia Mariny Tarkowskiej kręcą się w największej mierze wokół dwóch postaci – jej brata Andrieja Tarkowskiego, reĹźysera, który złotymi zgłoskami zapisał się w historii kina oraz ich ojca Arsienija Takowskiego, słynnego poety, którego twórczość w Polsce znana jest jedynie nielicznym. 

Szczególnie bratu Marina przygląda się z uwagą, odnotowując zarówno okoliczności jego narodzin, jak przytaczając fragmenty prowadzonego przez rodziców „Dziennika Dryla”. Siostra obserwuje przyszłego reĹźysera z uwagą i czułością, odnotowuje jego pasje i miłości. Pozwala teĹź odnaleźć Ĺşródła inspiracji Andrieja, pierwotne inspiracje jego póĹşniejszych filmów – oraz prywatne, intymne próbki literackie, jakie młody Andriej miał na koncie: od zapisanych wspomnień po listy. 

Z dużą czułością – choć i usprawiedliwionym krytycyzmem i nutą Ĺźalu – Tarkowska opisuje teĹź ich ojca, Arsienija. To kolejna niespokojna dusza w rodzinie. Człowiek, który całym sercem rzucał się w kolejne przedsięwzięcia, tworzył i Ĺźył. Nie jest to jednak portret jednoznaczny, bo Arsienij jest zarazem kochającym ojcem, ale teĹź mężczyzną, który rozstał się z matką Mariny i Andrieja dla innej kobiety. Nie pierwszej i nie ostatniej w jego Ĺźyciu zresztą. O nich Marina jednak nie pisze, skupiając się na matce – Marii – i prowadzonych przez nią zapiskach, myślach krążących wokół Ĺźycia i miłości. 

Jednak na kartach całej książki znajdujemy teĹź plejadę przodków obu artystów – ludzi, którzy w XIX w. wpisywali się w świat kultury carskiej Rosji, a na co dzień starali się łączyć koniec z końcem. A w tle miga Rosja: carska, rewolucyjna, stalinowska... Dalekie echa polityki, kolejne rządy twardej ręki, ale przede wszystkim krajobrazy i zapamiętana sceneria miast, w których mieszkała familia, oraz miejsc, które odwiedzała. W wielu przypadkach czytelnik moĹźe teĹź spojrzeć w twarz bohaterów książki czy zobaczyć opisywane miejsca – zilustrowano ją bowiem ponad setką zdjęć z rodzinnych archiwów. 

„Okruchy...” są pełną ciepła i nostalgii książką. Kroniką napisaną zapewne bardziej dla rodziny, by utrwalić losy przodków, opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie, od zapomnienia w cyfrowej erze. To jednak teĹź świadectwo rosyjskich losów i – poza miłośnikami rodzinnych sag – książka powinna teĹź trafić do rąk czytelników interesujących się dziejami Rosji, tamtejszą kulturą i historią kina. 

(mj)