www.puls-swiata.subnet.pl
|
[ CYWILIZACJA ] Piotr K艂odkowski „Doskona艂y smak Orientu”, SIW Znak, Krak贸w 2006
Mieszanka reporta偶u i eseju charakterystyczna dla ksi膮偶ek krakowskiego orientalisty. Opowie艣膰 nie tylko o tym, jaki jest Orient, ale te偶 o tym, jak postrzegaj膮 go ludzie Zachodu.
Ju偶 pierwsza ksi膮偶ka Piotra K艂odkowskiego – „Wojna 艣wiat贸w” – odnios艂a ogromny sukces jako „polskie Zderzenie cywilizacji”. „Doskona艂y smak Orientu” w swej formie powtarza specyficzny styl autora lecz ksi膮偶ka kierowana jest do o wiele szerszego grona czytelnik贸w. Tu reporta偶 przewa偶a nad „tward膮” wiedz膮 naukowca czy rozwa偶aniami politologicznymi. Wi臋cej tu osobistych obserwacji wra偶liwego, ciekawego 艣wiata i ludzi, cz艂owieka ni偶 akademickiego wywodu. Bez wi臋kszego trudu mo偶na t臋 ksi膮偶k臋 poch艂on膮膰 w ci膮gu jednego – d艂u偶szego co prawda – wieczoru. W pewnej mierze mo偶na by por贸wna膰 „Doskona艂y smak Orientu” do „Lapidari贸w” Ryszarda Kapu艣ci艅skiego, zw艂aszcza pierwszych cz臋艣ci.
Ksi膮偶ka podzielona zosta艂a na sze艣膰 cz臋艣ci. Jednak ju偶 pr贸ba jednoznacznego zinterpretowania ich tematyki mo偶e by膰 zadaniem trudnym. Podzia艂 to umowny, bo jak膮kolwiek etykietk臋 przyczepi膰 do kt贸rego艣 z fragment贸w tekstu – idea przewodnia fragmentu powr贸ci, i to wielokrotnie, w innych cz臋艣ciach, z pozoru dotycz膮cych odr臋bnej sfery 偶ycia. Dla przyk艂adu, pierwsza z pewno艣ci膮 traktuje o murze, pi臋trz膮cym si臋 mi臋dzy lud藕mi „st膮d” a mieszka艅cami Orientu. Kolejne ceg艂y w tym murze buduje ignorancja (nieznajomo艣膰 tego, co jest sacrum w Oriencie), sk艂onno艣膰 ludzi Zachodu do traktowania mieszka艅c贸w Orientu jako ludzi gorszych (nie wymagaj膮cych takich stara艅, jak Europejczycy czy Amerykanie), terroryzm muzu艂ma艅ski (mimowolnie powstaj膮ca niech臋膰 do wszystkich muzu艂man贸w) czy odmienno艣ci kulinarne (jak cho膰by jadanie psiego mi臋sa w krajach Dalekiego Wschodu).
W kolejnych cz臋艣ciach ksi膮偶ki K艂odkowski w wymownych obrazkach szkicuje 艣wiat Orientu jako 艣wiat tradycji, czasem podmywanej przez nowe, nap艂ywaj膮ce z Zachodu trendy, a czasem – przezwyci臋偶aj膮cej je, mutuj膮cej, ale wci膮偶 偶ywej. Frapuj膮ca jest cho膰by cz臋艣膰 trzecia, w kt贸rej autor pr贸buje stre艣ci膰 ide臋 pa艅stwa oraz rz膮dz膮cej nim filozofii w rozumieniu azjatyckim. Arcyciekawy opis Singapuru, wszechw艂adzy i pozycji spo艂ecznej policji w Indiach, mini-biografia kambod偶a艅skiego kr贸la Sihanouka, polityka jednego dziecka w Chinach to tylko kilka z opisanych tu przyk艂ad贸w.
Albo inna cz臋艣膰 tej pracy, nazwijmy j膮 „zmys艂ow膮”... Upa艂, zapach, brud, eksplozje kolor贸w – takie wra偶enia przywozi ka偶dy turysta, kt贸ry zawita do kraj贸w Orientu. Tu autor pr贸buje zmierzy膰 si臋 z t膮 odmienno艣ci膮, z jej znaczeniem dla tubylc贸w, tym, dlaczego powsta艂a i jak wp艂ywa na rzeczywisto艣膰.
Na ostatnich stronach K艂odkowski skoncentrowa艂 si臋 na duchowo艣ci Orientu, czy raczej kilku jej obliczach. Podkre艣lenie r贸wnorz臋dno艣ci ludzi, kt贸rych na Zachodzie nazwano by niepe艂nosprawnymi, „eksport modlitwy” przez tybeta艅skich mnich贸w, specyficzna pozycja nauczyciela w krajach Orientu – to mo偶e wyrywkowe obrazki z egzotycznej codzienno艣ci. Ale to obrazki znacz膮ce, daj膮ce do my艣lenia, zmuszaj膮ce do refleksji.
Niew膮tpliwie atutem dzie艂a jest fakt, 偶e jest to owoc obserwacji powsta艂ych podczas dziesi膮tk贸w podr贸偶y autora, m.in. do kraj贸w takich jak Chiny, Indie, Iran, Pakistan, Kambod偶a, Indonezja, Singapur i innych. „Doskona艂y smak Orientu” to ksi膮偶ka, kt贸r膮 b艂yskawicznie si臋 czyta. Ale przyjemno艣膰 lektury w tym przypadku nie oznacza, 偶e jest pozycja z gatunku „przeczytaj i zapomnij”. Nawet je艣li b臋dziecie j膮 czyta膰 w po艣piechu i nieuwa偶nie, wiele obraz贸w i refleksji przetrwa, b臋dzie powraca膰 i zmusza膰 do my艣lenia. I sprawi, 偶e czytelnicy, zw艂aszcza ci, kt贸rym dane b臋dzie do艣wiadczy膰 Orientu na w艂asnej sk贸rze, spojrzy na艅 zupe艂nie inaczej.
Polecamy!
(mj)
Ksi膮偶ka podzielona zosta艂a na sze艣膰 cz臋艣ci. Jednak ju偶 pr贸ba jednoznacznego zinterpretowania ich tematyki mo偶e by膰 zadaniem trudnym. Podzia艂 to umowny, bo jak膮kolwiek etykietk臋 przyczepi膰 do kt贸rego艣 z fragment贸w tekstu – idea przewodnia fragmentu powr贸ci, i to wielokrotnie, w innych cz臋艣ciach, z pozoru dotycz膮cych odr臋bnej sfery 偶ycia. Dla przyk艂adu, pierwsza z pewno艣ci膮 traktuje o murze, pi臋trz膮cym si臋 mi臋dzy lud藕mi „st膮d” a mieszka艅cami Orientu. Kolejne ceg艂y w tym murze buduje ignorancja (nieznajomo艣膰 tego, co jest sacrum w Oriencie), sk艂onno艣膰 ludzi Zachodu do traktowania mieszka艅c贸w Orientu jako ludzi gorszych (nie wymagaj膮cych takich stara艅, jak Europejczycy czy Amerykanie), terroryzm muzu艂ma艅ski (mimowolnie powstaj膮ca niech臋膰 do wszystkich muzu艂man贸w) czy odmienno艣ci kulinarne (jak cho膰by jadanie psiego mi臋sa w krajach Dalekiego Wschodu).
W kolejnych cz臋艣ciach ksi膮偶ki K艂odkowski w wymownych obrazkach szkicuje 艣wiat Orientu jako 艣wiat tradycji, czasem podmywanej przez nowe, nap艂ywaj膮ce z Zachodu trendy, a czasem – przezwyci臋偶aj膮cej je, mutuj膮cej, ale wci膮偶 偶ywej. Frapuj膮ca jest cho膰by cz臋艣膰 trzecia, w kt贸rej autor pr贸buje stre艣ci膰 ide臋 pa艅stwa oraz rz膮dz膮cej nim filozofii w rozumieniu azjatyckim. Arcyciekawy opis Singapuru, wszechw艂adzy i pozycji spo艂ecznej policji w Indiach, mini-biografia kambod偶a艅skiego kr贸la Sihanouka, polityka jednego dziecka w Chinach to tylko kilka z opisanych tu przyk艂ad贸w.
Albo inna cz臋艣膰 tej pracy, nazwijmy j膮 „zmys艂ow膮”... Upa艂, zapach, brud, eksplozje kolor贸w – takie wra偶enia przywozi ka偶dy turysta, kt贸ry zawita do kraj贸w Orientu. Tu autor pr贸buje zmierzy膰 si臋 z t膮 odmienno艣ci膮, z jej znaczeniem dla tubylc贸w, tym, dlaczego powsta艂a i jak wp艂ywa na rzeczywisto艣膰.
Na ostatnich stronach K艂odkowski skoncentrowa艂 si臋 na duchowo艣ci Orientu, czy raczej kilku jej obliczach. Podkre艣lenie r贸wnorz臋dno艣ci ludzi, kt贸rych na Zachodzie nazwano by niepe艂nosprawnymi, „eksport modlitwy” przez tybeta艅skich mnich贸w, specyficzna pozycja nauczyciela w krajach Orientu – to mo偶e wyrywkowe obrazki z egzotycznej codzienno艣ci. Ale to obrazki znacz膮ce, daj膮ce do my艣lenia, zmuszaj膮ce do refleksji.
Niew膮tpliwie atutem dzie艂a jest fakt, 偶e jest to owoc obserwacji powsta艂ych podczas dziesi膮tk贸w podr贸偶y autora, m.in. do kraj贸w takich jak Chiny, Indie, Iran, Pakistan, Kambod偶a, Indonezja, Singapur i innych. „Doskona艂y smak Orientu” to ksi膮偶ka, kt贸r膮 b艂yskawicznie si臋 czyta. Ale przyjemno艣膰 lektury w tym przypadku nie oznacza, 偶e jest pozycja z gatunku „przeczytaj i zapomnij”. Nawet je艣li b臋dziecie j膮 czyta膰 w po艣piechu i nieuwa偶nie, wiele obraz贸w i refleksji przetrwa, b臋dzie powraca膰 i zmusza膰 do my艣lenia. I sprawi, 偶e czytelnicy, zw艂aszcza ci, kt贸rym dane b臋dzie do艣wiadczy膰 Orientu na w艂asnej sk贸rze, spojrzy na艅 zupe艂nie inaczej.
Polecamy!
(mj)