www.puls-swiata.subnet.pl
|
[ BLISKI WSCH脫D – TERRORYZM ] Peter L. Bergen „Osama bin Laden. Portret z bliska”, Pa艅stwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2007
Portret ikony terroryzmu i opowie艣膰 „o jego czasach”, zbudowana z opowie艣ci ludzi, kt贸rzy spotkali przyw贸dc臋 Al-Kaidy. Najlepsza spo艣r贸d wydanych w Polsce ksi膮偶ek o bin Ladenie.
To biografia najs艂ynniejszego terrorysty 艣wiata, ale nie tylko – to r贸wnie偶 opowie艣膰 o tym, jak w 艣wiecie muzu艂ma艅skim rodzi艂o si臋 wrzenie, jak formowa艂a si臋 mi臋dzynarod贸wka islamskich radyka艂贸w. I wreszcie, czyje i jakie, sta艂y za tym interesy. Autor jest jednym z najlepszych ameryka艅skich spec贸w od terroryzmu, dziennikarzem, analitykiem i wyk艂adowc膮 uniwersyteckim.
Bohater jego ksi膮偶ki przyszed艂 na 艣wiat w 1957 roku, w saudyjskiej D偶uddzie, w rodzinie jeme艅skiego przedsi臋biorcy budowlanego, kt贸ry dorobi艂 si臋 fortuny na kontraktach dla domu kr贸lewskiego Saud贸w. Jako nastolatek, kszta艂c膮c si臋 w arabskich i zachodnich szko艂ach, zacz膮艂 przesi膮ka膰 „duchem d偶ihadu” oraz marzeniem o s艂awie. Okazja nadarzy艂a si臋 z ko艅cem lat 70., gdy Armia Czerwona wkroczy艂a do Afganistanu. W 1980 r. Osama wyjecha艂 do Pakistanu i tam, niemal natychmiast, znalaz艂 si臋 w samym 艣rodku wielow膮tkowych intryg wywiad贸w r贸偶nych kraj贸w. Jego najwi臋kszym atutem wydawa艂a si臋 by膰 fortuna, kt贸rej by艂 dziedzicem – jak si臋 wydaje, m艂ody Osama raczej stroni艂 od walki, cho膰 nie przestawa艂 marzy膰 o s艂awie mud偶ahedina. Po raz pierwszy na terytorium Afganistanu znalaz艂 si臋 dopiero w 1984 roku, za艣 w walce wyr贸偶ni艂 si臋 dopiero w 1987 roku, w bitwie o D偶ad偶i. Pech chcia艂, 偶e wkr贸tce p贸藕niej Rosjanie zacz臋li chy艂kiem wycofywa膰 si臋 z Afganistanu, pozostawiaj膮c ten 艣rodkowoazjatycki kraj samemu sobie.
W 1988 roku powsta艂a Al-Kaida (Baza). Ta lu藕na struktura mog艂a przepa艣膰, jak dziesi膮tki jej podobnych, ale w tym przypadku na czele organizacji sta艂 cz艂owiek, kt贸rego ambicja i konto pozwala艂y funkcjonowa膰 jeszcze przez lata. Bin Laden, cho膰 w ko艅cu 1989 roku wr贸ci艂 do domu, d艂ugo nie zagrza艂 tam miejsca. Podpad艂 w艂adzom w Rijadzie gwa艂town膮 krytyk膮 re偶imu Saud贸w i ich sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi. Nieco ponad rok p贸藕niej Rijad zmusi艂 Bin Ladena do wyjazdu z kraju. Dziedzic fortuny powr贸ci艂 do Pakistanu, a wkr贸tce p贸藕niej wyjecha艂 do Sudanu, gdzie akurat dokonywa艂o si臋 kolejne fundamentalistyczne „odrodzenie”.
Dwa kolejne lata Osama sp臋dzi艂 w spokoju pod Chartumem. W艂adze udost臋pni艂y mu tu przestronny dom, a wi臋kszo艣膰 jego towarzyszy zasiedli艂a niewielki, ale wygodny kompleks pod miastem. Sielanka nie trwa艂a jednak d艂ugo. W 1994 roku, pod presj膮 Saud贸w oraz Amerykan贸w, rodzina Osamy pot臋pia go i zrywa kontakty – cho膰 ta decyzja do dzi艣 pono膰 jest omijana przez niekt贸rych cz艂onk贸w familii. Rijad pozbawi艂 go te偶 saudyjskiego obywatelstwa. Kilka tygodni p贸藕niej Osam臋 wyrzuci艂y r贸wnie偶 suda艅skie w艂adze. Nie pozostawa艂o nic innego, jak wr贸ci膰 do Afganistanu, gdzie w艂a艣nie rodzili si臋 talibowie.
Gdy oddzia艂y mu艂艂y Omara dwa lata p贸藕niej wchodzi艂y do Kabulu, wyrzucaj膮c sk艂贸conych ze sob膮 dawnych mud偶ahedin贸w do przygranicznych dolin Afganistanu, Al-Kaida mog艂a zapu艣ci膰 tu swoje korzenie. P贸藕nym latem 1996 roku Osama po raz kolejny da艂 dow贸d swoich wielkich ambicji: wyda艂 fatw臋 z deklaracj膮 wojny z USA. Mniejsza o to, 偶e fatwy wydawa膰 mog膮 wy艂膮cznie wykszta艂ceni duchowni muzu艂ma艅scy. Deklaracja wojny w ustach kryj膮cego si臋 w g贸rach bojownika, cho膰by nawet zamieszanego w niekt贸re akty terroryzmu, jakich dokonano w pierwszej po艂owie lat 90., brzmia艂a jednak 艣miesznie.
A jednak to w艂a艣nie w tamtym czasie w Al-Kaidzie dosz艂o do wielkich przemian. Chalid Szejk Muhammad, kolejny bojownik d偶ihadu, w艂a艣nie wtedy zg艂osi艂 si臋 do Bin Ladena z planem porwania samolot贸w pasa偶erskich i roztrzaskania ich o wybrane cele w USA. Przyw贸dcy Al-Kaidy: Osama bin Laden i jego prawa r臋ka, radyka艂 z egipskiego Bractwa Muzu艂ma艅skiego Ajman Al-Zawahiri, zacz臋li si臋 pojawia膰 na formalnych konferencjach prasowych. Do bin Ladena dotar艂o w贸wczas kilku dziennikarzy (m.in. Peter L. Bergen czy znany w Polsce z ksi膮偶ki „Talibowie” Ahmed Raszid). 10 maja 1997 r. CNN wyemitowa艂 wywiad z liderem Al-Kaidy...
Jednak jeszcze w lutym 1998 roku, gdy bin Laden og艂asza艂 powstanie 艢wiatowego Frontu Islamskiego na rzecz Walki z 呕ydami i Krzy偶owcami, sytuacj臋 mo偶na by艂o potraktowa膰 z ponurym u艣mieszkiem. P贸艂 roku p贸藕niej, gdy bomby roznios艂y budynki ambasad USA w Kenii i Tanzanii, nikomu ju偶 nie by艂o do 艣miechu. Na Afganistan spad艂y ameryka艅skie bomby, ale Al-Kaidzie nie by艂y w stanie zaszkodzi膰. Waszyngton pr贸bowa艂 dosi臋gn膮膰 te偶 lidera Bazy innymi kana艂ami – poprzez Saudyjczyk贸w. Bez skutku: ju偶 w贸wczas re偶im mu艂艂y Omara odm贸wi艂 wydania terroryst贸w. Dwa lata p贸藕niej dokonano ataku na ameryka艅ski niszczyciel USS Cole w porcie w Adenie. Jedena艣cie miesi臋cy p贸藕niej zrealizowano plan Chalida Szejka Muhammada...
W ostatnich latach trwa polowanie na Al-Kaid臋 i jej cz艂onk贸w na ca艂ym 艣wiecie. Bin Laden znikn膮艂, by膰 mo偶e nie 偶yje. Jednak systematycznie pojawiaj膮 si臋 ta艣my video lub nagrania przem贸wie艅, w kt贸rych „terrorysta numer 1” a to wzywa do rozejmu, a to wygra偶a kolejnymi atakami i unicestwieniem Zachodu. Coraz cz臋艣ciej specjali艣ci s膮 zdania, 偶e bin Laden odgrywa ju偶 wy艂膮cznie rol臋 ikony ruchu, kt贸ry 偶yje de facto w艂asnym 偶yciem i w niczym nie jest „organizacj膮 bin Ladena”.
Bergen drobiazgowo prze艣ledzi艂 偶ycie i terrorystyczn膮 karier臋 bin Ladena (a偶 po koniec roku 2004 – ksi膮偶ka zosta艂a wydana na Zachodzie w 2006 r.). Przygotowuj膮c t臋 ksi膮偶k臋 dotar艂 do ponad pi臋膰dziesi臋ciu os贸b: od cz艂onk贸w rodziny budowlanego magnata, przez szkolnych przyjaci贸艂, towarzyszy broni z Afganistanu i Sudanu, a偶 po by艂ych cz艂onk贸w Al-Kaidy. Si臋gn膮艂 po raporty wywiad贸w oraz stenogramy s膮dowych przes艂ucha艅. W ten spos贸b powsta艂a ksi膮偶ka, w kt贸rej najwi臋cej miejsca zajmuj膮 relacje i wspomnienia os贸b, kt贸re osobi艣cie zetkn臋艂y si臋 z bin Ladenem. Bergen unikn膮艂 na szcz臋艣cie zadawania nieko艅cz膮cych si臋 retorycznych pyta艅 typu „jak to si臋 sta艂o, 偶e bogaty m艂odzieniec sta艂 si臋 najgro藕niejszym terroryst膮 艣wiata”. „Portret z bliska” to doskona艂a, twarda relacja o 艣wiecie ekstremist贸w.
Polecamy.
(mj)
Bohater jego ksi膮偶ki przyszed艂 na 艣wiat w 1957 roku, w saudyjskiej D偶uddzie, w rodzinie jeme艅skiego przedsi臋biorcy budowlanego, kt贸ry dorobi艂 si臋 fortuny na kontraktach dla domu kr贸lewskiego Saud贸w. Jako nastolatek, kszta艂c膮c si臋 w arabskich i zachodnich szko艂ach, zacz膮艂 przesi膮ka膰 „duchem d偶ihadu” oraz marzeniem o s艂awie. Okazja nadarzy艂a si臋 z ko艅cem lat 70., gdy Armia Czerwona wkroczy艂a do Afganistanu. W 1980 r. Osama wyjecha艂 do Pakistanu i tam, niemal natychmiast, znalaz艂 si臋 w samym 艣rodku wielow膮tkowych intryg wywiad贸w r贸偶nych kraj贸w. Jego najwi臋kszym atutem wydawa艂a si臋 by膰 fortuna, kt贸rej by艂 dziedzicem – jak si臋 wydaje, m艂ody Osama raczej stroni艂 od walki, cho膰 nie przestawa艂 marzy膰 o s艂awie mud偶ahedina. Po raz pierwszy na terytorium Afganistanu znalaz艂 si臋 dopiero w 1984 roku, za艣 w walce wyr贸偶ni艂 si臋 dopiero w 1987 roku, w bitwie o D偶ad偶i. Pech chcia艂, 偶e wkr贸tce p贸藕niej Rosjanie zacz臋li chy艂kiem wycofywa膰 si臋 z Afganistanu, pozostawiaj膮c ten 艣rodkowoazjatycki kraj samemu sobie.
W 1988 roku powsta艂a Al-Kaida (Baza). Ta lu藕na struktura mog艂a przepa艣膰, jak dziesi膮tki jej podobnych, ale w tym przypadku na czele organizacji sta艂 cz艂owiek, kt贸rego ambicja i konto pozwala艂y funkcjonowa膰 jeszcze przez lata. Bin Laden, cho膰 w ko艅cu 1989 roku wr贸ci艂 do domu, d艂ugo nie zagrza艂 tam miejsca. Podpad艂 w艂adzom w Rijadzie gwa艂town膮 krytyk膮 re偶imu Saud贸w i ich sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi. Nieco ponad rok p贸藕niej Rijad zmusi艂 Bin Ladena do wyjazdu z kraju. Dziedzic fortuny powr贸ci艂 do Pakistanu, a wkr贸tce p贸藕niej wyjecha艂 do Sudanu, gdzie akurat dokonywa艂o si臋 kolejne fundamentalistyczne „odrodzenie”.
Dwa kolejne lata Osama sp臋dzi艂 w spokoju pod Chartumem. W艂adze udost臋pni艂y mu tu przestronny dom, a wi臋kszo艣膰 jego towarzyszy zasiedli艂a niewielki, ale wygodny kompleks pod miastem. Sielanka nie trwa艂a jednak d艂ugo. W 1994 roku, pod presj膮 Saud贸w oraz Amerykan贸w, rodzina Osamy pot臋pia go i zrywa kontakty – cho膰 ta decyzja do dzi艣 pono膰 jest omijana przez niekt贸rych cz艂onk贸w familii. Rijad pozbawi艂 go te偶 saudyjskiego obywatelstwa. Kilka tygodni p贸藕niej Osam臋 wyrzuci艂y r贸wnie偶 suda艅skie w艂adze. Nie pozostawa艂o nic innego, jak wr贸ci膰 do Afganistanu, gdzie w艂a艣nie rodzili si臋 talibowie.
Gdy oddzia艂y mu艂艂y Omara dwa lata p贸藕niej wchodzi艂y do Kabulu, wyrzucaj膮c sk艂贸conych ze sob膮 dawnych mud偶ahedin贸w do przygranicznych dolin Afganistanu, Al-Kaida mog艂a zapu艣ci膰 tu swoje korzenie. P贸藕nym latem 1996 roku Osama po raz kolejny da艂 dow贸d swoich wielkich ambicji: wyda艂 fatw臋 z deklaracj膮 wojny z USA. Mniejsza o to, 偶e fatwy wydawa膰 mog膮 wy艂膮cznie wykszta艂ceni duchowni muzu艂ma艅scy. Deklaracja wojny w ustach kryj膮cego si臋 w g贸rach bojownika, cho膰by nawet zamieszanego w niekt贸re akty terroryzmu, jakich dokonano w pierwszej po艂owie lat 90., brzmia艂a jednak 艣miesznie.
A jednak to w艂a艣nie w tamtym czasie w Al-Kaidzie dosz艂o do wielkich przemian. Chalid Szejk Muhammad, kolejny bojownik d偶ihadu, w艂a艣nie wtedy zg艂osi艂 si臋 do Bin Ladena z planem porwania samolot贸w pasa偶erskich i roztrzaskania ich o wybrane cele w USA. Przyw贸dcy Al-Kaidy: Osama bin Laden i jego prawa r臋ka, radyka艂 z egipskiego Bractwa Muzu艂ma艅skiego Ajman Al-Zawahiri, zacz臋li si臋 pojawia膰 na formalnych konferencjach prasowych. Do bin Ladena dotar艂o w贸wczas kilku dziennikarzy (m.in. Peter L. Bergen czy znany w Polsce z ksi膮偶ki „Talibowie” Ahmed Raszid). 10 maja 1997 r. CNN wyemitowa艂 wywiad z liderem Al-Kaidy...
Jednak jeszcze w lutym 1998 roku, gdy bin Laden og艂asza艂 powstanie 艢wiatowego Frontu Islamskiego na rzecz Walki z 呕ydami i Krzy偶owcami, sytuacj臋 mo偶na by艂o potraktowa膰 z ponurym u艣mieszkiem. P贸艂 roku p贸藕niej, gdy bomby roznios艂y budynki ambasad USA w Kenii i Tanzanii, nikomu ju偶 nie by艂o do 艣miechu. Na Afganistan spad艂y ameryka艅skie bomby, ale Al-Kaidzie nie by艂y w stanie zaszkodzi膰. Waszyngton pr贸bowa艂 dosi臋gn膮膰 te偶 lidera Bazy innymi kana艂ami – poprzez Saudyjczyk贸w. Bez skutku: ju偶 w贸wczas re偶im mu艂艂y Omara odm贸wi艂 wydania terroryst贸w. Dwa lata p贸藕niej dokonano ataku na ameryka艅ski niszczyciel USS Cole w porcie w Adenie. Jedena艣cie miesi臋cy p贸藕niej zrealizowano plan Chalida Szejka Muhammada...
W ostatnich latach trwa polowanie na Al-Kaid臋 i jej cz艂onk贸w na ca艂ym 艣wiecie. Bin Laden znikn膮艂, by膰 mo偶e nie 偶yje. Jednak systematycznie pojawiaj膮 si臋 ta艣my video lub nagrania przem贸wie艅, w kt贸rych „terrorysta numer 1” a to wzywa do rozejmu, a to wygra偶a kolejnymi atakami i unicestwieniem Zachodu. Coraz cz臋艣ciej specjali艣ci s膮 zdania, 偶e bin Laden odgrywa ju偶 wy艂膮cznie rol臋 ikony ruchu, kt贸ry 偶yje de facto w艂asnym 偶yciem i w niczym nie jest „organizacj膮 bin Ladena”.
Bergen drobiazgowo prze艣ledzi艂 偶ycie i terrorystyczn膮 karier臋 bin Ladena (a偶 po koniec roku 2004 – ksi膮偶ka zosta艂a wydana na Zachodzie w 2006 r.). Przygotowuj膮c t臋 ksi膮偶k臋 dotar艂 do ponad pi臋膰dziesi臋ciu os贸b: od cz艂onk贸w rodziny budowlanego magnata, przez szkolnych przyjaci贸艂, towarzyszy broni z Afganistanu i Sudanu, a偶 po by艂ych cz艂onk贸w Al-Kaidy. Si臋gn膮艂 po raporty wywiad贸w oraz stenogramy s膮dowych przes艂ucha艅. W ten spos贸b powsta艂a ksi膮偶ka, w kt贸rej najwi臋cej miejsca zajmuj膮 relacje i wspomnienia os贸b, kt贸re osobi艣cie zetkn臋艂y si臋 z bin Ladenem. Bergen unikn膮艂 na szcz臋艣cie zadawania nieko艅cz膮cych si臋 retorycznych pyta艅 typu „jak to si臋 sta艂o, 偶e bogaty m艂odzieniec sta艂 si臋 najgro藕niejszym terroryst膮 艣wiata”. „Portret z bliska” to doskona艂a, twarda relacja o 艣wiecie ekstremist贸w.
Polecamy.
(mj)