„Odwaga i gorycz” Marka Ryana to prawdziwa – choć opisana w sposób moĹźliwie jak najbardziej plastyczną, z dużą dozą pisarskiej wyobraĹşni – historia Thomasa Sneuma, Brytyjczyka urodzonego w Danii.

Ryan po raz pierwszy usłyszał o Sneumie w 1994 r. i poświęcił wiele czasu, by go odnaleźć, przełamać jego nieufność, a wreszcie – w czasie wielogodzinnych rozmów – skłonić do wspominków.

I było co wspominać. W chwili gdy III Rzesza opanowała Danię, Sneum postanowił uciec do Wielkiej Brytanii. W tym celu uprowadził – właściwie ukradł – zdezelowany dwupłat Hornet Moth. Gdy w czasie przelotu nad Morzem Północnym skończyło mu się paliwo, wyskoczył na skrzydło aeroplanu, by dolać benzyny z kanistra...

Po dotarciu na Wyspy szybko nawiązał współpracę z brytyjskim wywiadem i rozpoczął cykl misji szpiegowskich w Skandynawii. W ich trakcie m.in. przeprawił się po lodzie do Szwecji, zyskiwał zaufanie nazistowskich notabli – i, jak na szpiega przystało, uwodził kobiety. Dostarczał Brytyjczykom informacji o niemieckim systemie radarowym w regionie oraz o nazistowskim programie atomowym.

Wojna dobiegła końca, a Sneum zamiast orderów, dostał wyrok za szpiegostwo. Dotychczasowi mocodawcy uznali, Ĺźe pracował na dwie strony. Skończył w więzieniu w Brixton, zagroĹźony wyrokiem śmierci, który – na szczęście – anulowano. Zrehabilitowano go jednak po wielu latach.

Wbrew pozorom, „Odwaga i gorycz” to nie tylko barwna szpiegowska historyjka, ale teĹź interesujące Ĺşródło wiedzy o przebiegu II wojny światowej w Skandynawii. Książka została zilustrowana fotografiami ze zbiorów Sneuma i opatrzona mapami regionu. Wiele informacji przytaczanych w książce moĹźe pochodzić m.in. z duńskich archiwów, z których Ryan korzystał przygotowując tę książkę.

Ciekawostka dla miłośników historii.

(mj)