Śląski historyk Ryszard Kaczmarek od lat specjalizuje się w historii swojego macierzystego regionu. W 2004 roku został polskim przedstawicielem w casko-polsko-niemieckim projekcie trójjęzycznej syntezy historii Górnego Śląska, a od 2008 roku jest dyrektorem Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. 

Temat wciąż uchodzi za kontrowersyjny – oto, na podstawie róĹźnych przesłanek III Rzesza uznała tysiące Polaków za Niemców. W ślad za tym szły obowiązki – m.in. słuĹźby w Wehrmachcie czy (w nikłym stopniu) Waffen SS. W efekcie tysiące Polaków znalazło się w szeregach armii nazistowskiego państwa – ich liczbę historycy szacują na 250 tysięcy ludzi, ale zdaniem Kaczmarka moĹźe ona być znacznie zaniĹźona. 

Jak Ślązacy stawali się Niemcami? Jak trafiali do Wehrmachtu? Jak wyglądało tam ich Ĺźycie? Co czekało ich z końcem słuĹźby, a częstokroć – z końcem wojny? Na te wszystkie pytania stara się odpowiedzieć Kaczmarek. Z jednej strony, stara się przy tym wiernie oddać całościowy obraz zjawiska, przedstawiając czytelnikom najróĹźniejsze dokumenty nazistowskich władz cywilnych i wojskowych. Z drugiej – wielokrotnie sięga do indywidualnych historii poszczególnych osób, pokazując na ich przykładzie, jak stopniowo zmieniała się sytuacja mieszkańców Górnego Śląska i innych wcielonych do Rzeszy regionów: od traktowanych z pewną nieufnością „nowych Niemców”, przez Ĺźołnierzy drugiej kategorii, po „rezerwuar” mięsa armatniego dla ponoszącej od 1943 roku poraĹźki nazistowskiej armii. Autor chętnie i obszernie cytuje odnalezione w relacjach i listach anegdoty, dzięki czemu książka nie zamienia się w stricte historyczne studium dokumentów lecz potrafi wciągnąć równieĹź „przeciętnego” czytelnika. 

Warto teĹź zwrócić uwagę na to, co autor i wydawca „dołoĹźyli” do książki – w szczególności ponad setkę zdjęć i fotokopii oraz zbiór bardzo szczegółowych aneksów dotyczących opisywanych zjawisk. Poza tym, oczywiście, w pracy znalazł się indeks nazwisk i przypisy. 

Cenna, interesująca książka o jednej z „białych plam” w polskiej historii. Polecamy! 

(mj)